Tussen hond en wolf. Over ouder worden

Door Marleen Wynants, op Wed May 31 2023 22:00:00 GMT+0000

Grif toegegeven: de gastredactie van dit nummer over ouder worden is geprivilegieerd, stelt Marleen Wynants in dit redactioneel van 'editie 99'.

Deze gastredactie is geprivilegieerd in de breedste zin van het woord. De eerste kankers zijn achter de rug, de formele pensioenregelingen vallen in de brievenbus, en wanneer de minderheidsstress zich laat voelen, rollen we met onze ogen en schrijven er een paragraaf over.

Maar we worstelen met woorden. Voorzichtig vorderen we door het mijnenveld met clichés van woorden en beelden over dat ouder worden. We proberen ze te vermijden. Net als de dwingende en censurerende zelfhulplijsten met knelpunten en aanbevelingen. Er is al veel geschreven over de eeuwige jeugd, de derde leeftijd, het vierde seizoen, over gelukkig en gracieus ouder worden … Veel onzin ook. Want na al die andere levensfasen weten we één ding: het leven is onvoorspelbaar en zot. En helemaal anders voor ieder van die 8 miljard mensen die elk hun eigen geschiedenis maken, niet uit zelfgekozen maar onder bestaande, gegeven en overgeleverde omstandigheden.

We begonnen aan dit printnummer zonder te veel vooroordelen. Met de vinger wijzen hoefde niet zo nodig meer.

Er bestaan handleidingen, maar die hebben we nooit gelezen. We verkenden dat mens-zijn via literatuur, muziek, film, beeldende kunst en voorstellingen, met kunstenaars, filosofen, wetenschappers, journalisten en auteurs als meedenkers in een context van versnellende wetenschappelijke en technologische vooruitgang.

We zijn arrogant en hebben geen inhoudswaarschuwingen nodig. We verlaten de zaal wel als het ons tegenstaat. Politiek zijn we nog niet uitgespeeld, al vraagt ouder worden in een aan leeftijd gekoppelde wetgeving en samenleving behoorlijk wat weerstand.

Aldus begonnen we aan dit printnummer zonder te veroordelen, zonder te veel vooroordelen. Met de vinger wijzen hoefde niet zo nodig meer. We waren veel onzekerder een tijd geleden. We zijn een stuk minder bang nu, in die crépuscule, in die atmosferische gloed wanneer de zon net onder is.

De hond in ons wil zich nestelen, de wolf in ons wordt wakker.

In het blauwe licht van de schemering worden sommige dingen zachter, sommige scherper. Een andere alertheid dringt zich op, want ook al is het geleefde leven langer dan wat er nog gaat komen, de dag is nog lang niet voorbij. We worden wel eens stil te midden van al dat digitale geschreeuw om aandacht maar zetten onze scrupules aan de kant. We willen minder opgelegde nummers opvoeren. Een verworven voorrecht, jawel. De hond in ons wil zich nestelen, de wolf in ons wordt wakker. We herkennen de terugkerende transitie en precies daarom maken we ons minder druk om dingen die tijdelijk zijn.

Tussen de verplichte pensioneringen en voortschrijdende verkavelingen door blijven we naakt zwemmen, vuren stoken en seksen onder de sterrenhemels. Geen ontkomen aan de urgente poëzie van Antjie Krog, de compromisloze filosofie van Simone de Beauvoir of de onbevreesde schilderingen van Joan Semmel. In dit nummer bieden we begrip, en verzet.

Marleen Wynants, namens de gastredactie van dit nummer, met Antoon Vandevelde, Barbara Wyckmans, Gita Hacham, Monika van Paemel en Walter Zinzen