Boeketje Vlaanderen

We vroegen aan honderd Vlamingen (en Nederlanders): welk kunstwerk, cultuurproduct of cultureel evenement drukt jouw beeld van Vlaanderen het beste uit en waarom? Hieronder alle 35 reacties. Vlaanderen leeft! (En het heeft iets met artistieke sluikreclame.)

The Cosmopolitian Chicken, Koen Vanmechelen

Geen Vlaming of hij kweekt. Konijnen of honden, duiven of parkieten, tomaten of bonen, rozen of gladiolen, koi’s of guppy’s, appelen of pruimen, sanseveria’s of cactussen… Geef hem een stukje grond of balkon en de Vlaming gaat en vermenigvuldigt wat de natuur hem geeft. Kruisen, bestuiven en vermenigvuldigen is hem een tweede natuur. In het kielzog van deze bezigheden verschijnen in de Vlaamse tuinen diverse koten en serres in hout, metaal, glas of plastiek. De Vlaming behelpt zich voor zijn bouwwerk met wat hij vindt. Vele van deze koten zijn pure assemblages van Readymades. Wie op een treinreis langs Vlaanderens achtertuintjes passeert, kent het fenomeen van de Vlaamse koterij. Een groot deel van die bouwwerkjes staan in dienst van de eigen kweek…

Het is de verdienste van Koen Vanmechelen (1965) dat hij er met zijn werk als conceptueel kunstenaar in slaagt van deze Vlaamse (on-)deugd een hedendaags statement te maken. Sinds 1998 werkt Koen Vanmechelen aan The Cosmopolitan Chicken Project. Vanmechelen wil de universele bastaardkip kweken. Daarvoor kruist hij wereldwijd verschillende nationale en regionale kippenrassen. In 2000 vond de eerste kweek plaats in Watou tijdens de tentoonstelling Storm Center met Jan Hoet als curator. Vanmechelen noemt zijn zoektocht naar deze superbastaard een metafoor voor de genetische en culturele smeltkroes die de wereld onder eeuwenlange impulsen van globalisering – van de V.O.C.-mentaliteit tot de Starbucks Coffee-experience – meer en meer wordt. Het project bevindt zich op het kruispunt tussen kunst en wetenschap. Geneticus Jean-Jacques Cassiman onderzoekt sinds 2008 of de kruisingen binnen het project tot een verhoging van de genetische diversiteit leiden. De ‘kosmopolitische kip’ vormt de kern van Vanmechelens werk.

Het statement dat Vanmechelen met dit project maakt is van actueel belang. In een tijd waarin het gekraai over nationale identiteit dagelijks aanzwelt (met als ultiem credo genetische etniciteit), drukt Vanmechelen ons met de neus op het feit dat elke identiteit het resultaat is van genetische en culturele uitwisseling. Met andere woorden; het resultaat van migratie en handelsroutes.

Terugkijkend op Vlaanderens rijke geschiedenis beseffen we maar al te vlug dat dit lapje grond één van de drukste handelskruispunten van Europa was en is. Transport van goederen tussen de vier windstreken was en is Vlaamse corebusiness. Al in de vroege middeleeuwen probeerden de rijke koophandelaren in de Vlaamse steden het feodale juk van zich af te schudden door de steden te besturen met min of meer democratische stadsraden. Deze machtsstrijd gaf meermaals aanleiding tot opstanden en oorlogen. Vlaanderen was eeuwenlang een voetmat van de grote mogendheden: Spanjaarden, Fransen, Engelsen, Oostenrijkers, Duitsers, Hollanders… Ze hebben allemaal hun culturele en genetische sporen in Vlaanderen achtergelaten. Keer op keer krabbelden de Vlamingen recht en namen wat door hun overheersers was achtergelaten op in eigen kweek… Is het niet aan deze hybride geschiedenis van bastaarden en kruisbestuivingen dat Vlamingen hun wonderlijke aanpassingsvermogen, hun bijzondere taalvaardigheid en hun wereldberoemde diplomatieke gaven te danken hebben? Of… hoe dicht staat de Vlaming zelf bij de ‘kosmopolitische kip’ waar Vanmechelen naar op zoek is…?

Alain Pringels

Arcadia Redesigned, Herman van den Boom

Het kunstwerk dat de Vlaming het best omschrijft, vind ik Arcadia Redesigned van Herman van den Boom. Ik schreef er een gedicht bij, dat uitdrukt waarom.

Vlaming,

je voortuin zaait tweestrijd,

plant afstand en uitnodiging tegelijk.

Er ligt een pad voor je voordeur, maar

zo strak afgelijnd dat ik een grensganger word

en dat een misstap op collaboratie wijst,

terwijl ik gewoon wilde aanbellen

om je uit te nodigen op een scoutsfeest.

Je voortuin lijkt wel een park soms.

Als het zomer is zet ik me er neer in de schaduw

en lees een gedicht voor omdat ik dankbaar ben.

Ik zoek je maar vind alleen een uitgestrekt rolluik

of gordijnen die golven op geslotenheid.

Je houdt de kerk in het midden,

en ambieert zo de leegstand van jouw land.

Aloys Vonckx

Het Egidius-lied

Hans Memlings Mystiek huwelijk van de H. Catherina, het Egidius-lied, de boerinnekesdans…

Egidius heeft onbetwistbaar mijn voorkeur, hoewel ik met Memling mijn gedroomde kijk op Vlaanderen wil aangeven. Alleen vrees ik dat de boerinnekesdans mijn meest realistische beeld is, zoals ik het node heb ervaren.

Het Egidius-lied dan maar. Waarom? Het is het kunstwerk dat erin slaagt om mij bij elke confrontatie telkens weer tot tranen toe te bewegen. Nee, dat klinkt te pathetisch: het is het kunstwerk dat mij telkens opnieuw een krop in de keel bezorgt. Of ik dat nu wil of niet.

Bart Madou

Een klavecimbel van Hans Ruckers

Heel Vlaanderen, het allermooiste en het allerbeste, zit in een klavecimbel van zestiende-eeuwer Hans Ruckers. Nog maar een veertigtal jaar geleden kreeg hij zijn welverdiende restitutie als de centrale schakel in een oud instrumentenbouwersgeslacht, dat haast een eeuw lang heel het beschaafde Westen van instrumenten voorzag. Eerst letterlijk via export van wat in Antwerpen ‘steerten’ werd genoemd, een grappige bijnaam voor die klavecimbels. En later via navolging van de schoolmakende bouwschema’s die hijzelf en zijn kleine kring van collega’s ontworpen hadden. Vlaanderen ‘klonk’ over de hele wereld, in de nooit geëvenaarde toon van spectaculair mooi uitgevoerde instrumenten.

Bart Stouten

The Flag, Luc Tuymans

The Flag is een niet door de wind ontvouwde leeuwenvlag van Vlaanderen. Ook Vlaanderen is niet ontvouwd tot zelfstandige staat. Door het stille dichthangen van de vlag geeft dit werk de pietluttigheid weer van dit gewest. Enkel een kunstmatige wind zal de vlag kunnen ontplooien, en kunstmatigheid is en blijft tweederangs. Word wakker en zie om u heen wat er met dit Vlaanderen aan het gebeuren is.

Carl Lenaerts

Van Knokke tot Genk

Vlaanderen is intens. Oppervlakkig kleurloos, onderhuids bandeloos. Nederlanders, volgens de Groot-Dietsche gedachte ons verwant, zijn regeltjesvolgers. Schijnbaar onafhankelijk, maar onderhuids lemming van Staat en Volksgedachte. Vlamingen wantrouwen autoriteit. Taal delen we, gedachtegangen moeten we voortdurend uitleggen. Groot-Dietsch mijn voeten; onze culturele bedrading ligt anders.

Tussen spattende bombast en stilte liggen Jeroen Bosch en Tom Lanoye. Bosch: zijn Jan Modaaltjes, ondergedompeld in horrortafereeltjes, pervers in ’t klein = Vlaams. Lanoyes boeken: karakters die zichzelf doodnormaal en mekaar vreemd vinden. Het Goddelijk Monster, vol verdoken zot volk. De echte Vlaming van Knokke tot Genk dus, alle nostalgische Woestijnvissers ten spijt.

De Nederlander doet normaal, de Fransman vindt zich norm, de Vlaming faket gewoon. Van veraf lukt het. Onderhuids is hij excentriek, fantast, bijna-monster.

Celia Ledoux

Beste Maurice Gilliams,

In uw dagboeknotities schrijft u: ‘Ik wilde dat ik voortaan zwijgende verzen kon schrijven en hun zwijgen ware voor mij zo obsedant om horen als het gonzen van het bloed in mijn slapen.’ Wanneer het gedicht niet van binnenuit geboren wordt, heeft het geen ziel. De dichter is voor u geen vluchter in het dagdagelijkse, geen uitvinder van dromen. U ziet hem eerder als iemand die bezig is met zelfinkeer, als reactie op de onvoltooid-heid van de buitenwereld. Gilliams, Woolf, Hölderlin … doet er niet toe. Naar waarheid zoeken is universeel.

Chantal Sap

Toeterende en drummende fanfares

Toeterende en drummende fanfares, die drukken voor mij het krachtigst Vlaanderen uit. Bij die talrijke fanfares horen namen die Vlaanderen niet minder sterk uitdrukken. Ze zijn bovendien allemaal ‘koninklijk’, en terecht:

Koninklijke Fanfare Sint-Cecilia, Koninklijke Fanfare Vlijt en Eendracht, Koninklijke Fanfare De Vrije Vlaamse Zonen, Koninklijke Fanfare De Verbroedering, Koninklijke Fanfare Op blauwe voeten, Koninklijke Fanfare Rust Roest, Koninklijke Fanfare Hoop in de Toekomst, Koninklijke Fanfare De Eendracht, Koninklijke Fanfare Takjes worden, Koninklijke Fanfare Vlamingen Vooruit, Koninklijke Fanfare De verenigde vrienden, Koninklijke Fanfare Willen is kunnen, Koninklijke Fanfare De Herleving, etc. etc.

BOEM, PAUKENSLAG. Yes!

Charlotte Mutsaers

Made in Belgium, Toujours en retard, Wout Vercammen

Waarom? Spreekt voor zich, niet?

Charlotte Van Buylaere

De IJzertoren annex IJzerbedevaart

Dit bouwwerk staat symbool voor wat mogelijk ooit begon als een sociale beweging, gaandeweg verzeilde in een rechts tot uiterst rechts vaarwater, en in de voorbije jaren nog steeds een ronduit separatistische boodschap rondbazuint. Een misbruiken van de vredesboodschap voor de zogenaamde ‘onafhankelijkheid van het Vlaamse Volk’, terwijl de grote meerderheid van de gewone Vlamingen dat helemaal niet wil, is typerend voor de tragiek van het Vlaams-nationalisme.

Chris Debruyne

Het Lam Gods, de gebroeders Van Eyck

Ik ben nochtans geen Vlaming, maar ik vind Het Lam Gods het mooiste kunstwerk van Vlaanderen.

Chris Reinewald

Bier, frieten en ... schlagers

Voor mij als Hasselaar symboliseren twee grote evenementen in deze stad heel Vlaanderen, want van heinde en verre komen busladingen vol verklede mensen hierop af: de jaarlijkse Schlagerfestivals en de openluchtversie daarvan, Rimpelrock. Geen waaltjes, nauwelijks Nederlanders of Duitsers, maar wel Oost- en West-Vlamingen, Antwerpenaars, Brabanders en Limburgers die hun feestje komen vieren. Meebrullen, polonaises draaien, een pintje in de hand en bij een opkomende honger een frietje steken. Vlaanderen op zijn best, jong en oud, arm of rijk.

Dirk Jacobs

Moeder en kind, Arne Sierens en Alain Platel

‘Ge zoudt dat niet zeggen, hein. Maar eigenlijk ben ‘k in ziekentrok vandaag.’Zo begint Moeder en kind (1995), indringend theater waarin Arne Sierens en Alain Platel het wroeten in de Vlaamse klei tot een metafoor voor ‘het leven’ maken. De sappige taal, het uit huiskamerresten opgetrokken decor en het dansante spel waarin de ziel tong en ledematen aandrijft, ontspruiten aan een cultuur waarin foefelende, vaak racistische en profiterende ‘underdogs’ het leven als een koterijtje in mekaar flansen en hun bord miseriestoverij met een homp (bio)brood schoonvegen én met bier doorspoelen. Brute schoonheid en diepe triestigheid gaan hier wonderlijk samen.

Els Van Steenberghe

Vlaamse Leeuw met Bloedpens, Koen Theys

Dit vroege werk van Koen Theys uit 1983 illustreert een voor die tijd typerende mentaliteit onder kunstenaars, schatplichtig aan de punkbeweging; die van de culturele negativiteit. Met ironie en parodie representeerden zulke kunstenaars wat al tot uit den treure gerepresenteerd was – in dit geval het iconische beeld van de Vlaamse Leeuw. Het was iconoclasme met een knipoog, ook zo begrepen door een groot deel van het publiek. Helaas (en profetisch genoeg) zou deze goedbedoelde ironische beeldaanval vandaag door een bepaalde goegemeente alleen nog gelezen worden als beeldaanval tout court, zonder de ironie. Terwijl culturele iconische symbolen dertig jaar geleden nog ‘tongue in cheek’ bekritiseerd werden omwille van een bijna vrolijk beleden culturele negativiteit, worden ze nu met de sérieux van de angst opnieuw van stal gehaald als schaamlap, lapmiddel, vaandeldrager of wat dan ook, voor een veel gevaarlijker vorm van culturele negativiteit: die van de malaise.

Thibaut Verhoeven

Het robotorkest

Al lijkt het wat egotisch, ik ben ervan overtuigd dat het kunstwerk dat Vlaanderen het beste uitdrukt, het robotorkest moet zijn. Dit orkest vormt immers de hoogtechnologische voortzetting van een heel oud erfgoedgegeven: de automatisering in de muziek, die begon met de beiaarden en hun programmeerbare speeltrommels in de Lage Landen. In de late negentiende en het begin van de twintigste eeuw had Vlaanderen een grote reputatie op het gebied van orchestrions, dansorgels en pierementen. Het automatiseren van akoestische muziekinstrumenten en speeltuigen in het robotorkest bij Logos is – in combinatie met de op gesture recognition gesteunde menselijke interfaces – de eigentijdse voortzetting van die lange traditie.

Godfried-Willem Raes

Vlaanderen Boven

De langspeelplaat Ethisch Reveil van Raymond van het Groenewoud & The Centimeters opende in 1979 mijn vizier voor Vlaamse popmuziek. Een zanger die zo feestelijk kon zingen over ‘Aalst (Stad mijner dromen)’ en op dezelfde plaat de diepte in ging met het schitterende ‘Markies de Sade’, moest wel uit een land komen waar muziek als vanzelf uit het plaveisel opsteeg. Later volgden de hitsingles ‘Je veux de l’amour’, ‘Chachacha’ en ‘Liefde voor muziek’ in de Nederlandse hitparade. Geen daarvan haalde voor mij de pracht van ‘Brussels by night’ en het ijzingwekkende ‘Ys’ op de mooiste Belgenpopplaat aller tijden.

Jan Vollaard

About Waves, S.M.A.K. en cultuurcentrum Strombeek

De samenwerking tussen S.M.A.K. en Cultuurcentrum Strombeek is een groots opzet: groot stedelijk museum doet zijn intrede in gemeentelijk cultuurcentrum in randgemeente van Brussel met de gewaagde tentoonstelling About Waves. Een tentoonstelling gespreid over drie opeenvolgende periodes vanaf de tweede helft van de vorige eeuw tot nu. Het is een open tentoonstelling met vaste waarden als Walter Swennen, Raoul De Keyser, Philippe Van Snick, Jef Geys, Anne-Mie Van Kerckhoven en andere vooraanstaande hedendaagse kunstenaars. Vlaanderen is hier koploper met een toegankelijk evenement, dat jan met de pet laat meegenieten. Een project dat een openbaring is van het hedendaagse ‘denken’ en zien. Voor herhaling vatbaar.

Jan Wellens

De Leeuw van Vlaanderen, Union Suspecte

Zelden zo misleid, gecharmeerd en overdonderd geweest als door de theater-voorstelling De Leeuw van Vlaanderen. Enkele jaren geleden, op 11 juli – Vlaamse hoogdag – presenteerde Chokri Ben Chikha deze monoloog in de Roma in Borgerhout – hoe Vlaams en divers en universeel kan je zijn? Dit was puur theater door een puur mens. Ben Chikha vertelde gepassioneerd het verhaal van zijn jeugd in Blankenberge – vreemdelingen waren daar een curiosum – en zijn studententijd in Gent. Heerlijk hoe tradities van vader en zoon met elkaar vervlochten werden tot een prachtige voorstelling. De verbeelding van Vlaanderen, vandaag.

Jo Vermeulen

‘Quadra Medicinale’, Jef Geys

‘Quadra Medicinale’ was de inzending van Jef Geys voor Venetië 2009. Een kunstwerk over wortels, terroir, ontworteling, edele gewassen en onkruid. Onzuiverheid, ziekte en genezing. Over de grootstad en het platteland. Over landlopers en medicijnmannen. Over kunst en de (on)mogelijkheid ervan. Over Jef Geys en Leopoldsburg, de kunstmatige garnizoenstad in de woestijn van de Kempen. Over New York en Lyon. Of het ook over Vlaanderen gaat? Over groenten uit Balen? Tja ...

Karl van den Broeck

Gaaibollen in café ‘De Gouden Leeuw’ in Hooglede

Hou zee

Laat ons slaan een nieuw verbond om de natie te breken.

Laat ons grijpen de macht om balkonplanten te kweken.

Laat ons de tolmuur ophogen om plicht en schuld te bergen.

Laat ons morzels zelfstandigheid aanstampen om trap na klap

onze aanvalskracht te scherpen. Laat ons dwergen, gaaibollen

en buitenstaanders ver werpen. Laat ons langzaam aan haast maken.

Evolutie is gestaag vooruit gaan. Wij komen op geen schrede terug.

Van u verlangen wij niet meer dan uw stem

onbeperkte werkzaamheid, zelfverloochening

vrijwillige dwingende tucht en volgzaamheid

het volste vertrouwen in de goedlachse leider

gedurige kampvaardigheid om profiteurs de deur

te wijzen, waakzaamheid voor elke radicalisering

bij uw gebuur, geen gegluur over geslechte muren.

Historische verschillen villen elke vorm van gelijkenis.

Wie is hier verzuurd? Wie wil geen volkseigen buurt?

Ik herhaal andermaal: geschiedenis herhaalt zich niet.

Tijd keert niet eeuwig weer rond kruis en kerkhaan.

Geschiedenis herhaalt zich niet, vadertje keert zich

van zijn lange leven niet om in zijn palliatief rustbed.

Wis geheugen tussen gaten kreukvrij uit, Reuzegomlief.

Kurt De Boodt

De Zaaier, Permeke

Voor mij drukt het schilderij De Zaaier van Permeke een heel goed beeld van Vlaanderen uit: noeste arbeid, eenvoud, en ook nukkigheid, onbehouwenheid!

Liesbet Samyn

De ‘Gaalgui’, Philip Aguirre

De kunstenaar Philip Aguirre drukt met zijn oeuvre het beste uit wat Vlaanderen is: een land dat zich afsluit van de wereld, waardoor zijn kunst bevreemdend werkt. Een voorbeeld is de ‘Gaalgui’, zijn omgekeerde Senegalese boot aan de haven van Nieuwpoort, waar luxueuze jachten voorbijvaren. Sommige mensen vragen zich nog af waarom migranten naar Vlaanderen komen. Vlaanderen, het Beieren aan de Noordzee.

Lieven Vanhoutte

Festival Bâtard

Festival Bâtard is de eerste plek waar ik heb gewerkt toen ik naar België verhuisde. Ik gebruik Bâtard nog altijd als voorbeeld als ik in Nederland het verschil wil uitleggen tussen Nederland en Vlaanderen. Alleen daar kan een piepjonge kunststudent worden gebombardeerd tot artistiek leider omdat hij (ongevraagd) een brief stuurde over wat het festival volgens hem anders moest doen. Bâtard is ondefinieerbaar, open en pleit voor betrokkenheid. De radicale eigenzinnigheid van het festival en de mensen erachter tonen een vrijheid in denken waar we in Nederland jaloers op kunnen zijn.

Lisa Wiegel

Van duivenkoten tot veldrijden

Het hyperfictieve Vlaanderen van duivenkoten tot varkensstallen bij oorlogskerkhoven, van ontaarde kunstscholen tot droge veldritparcoursjes, dat houdt mijn verwondering ademende.

Luc Dewaele

Bachten de Kupe en Berlinde de Bruykere

Volgend jaar herdenken we 14–18. Voor mij is Vlaanderen de streek waar dit zich afspeelt: Bachten de Kupe. Ik breng dit meteen in verband met Berlinde de Bruyckere: haar beeldtaal, maar vooral de paarden die de verschrikking van die oorlog zo treffend verbeelden. Ik ken nog meer artiesten die rond die thematiek werken, maar zij is de meest toonaangevende, denk ik.

Margot Klingenberg

‘Dan maar zonder regering’, ZAK

Niets is ooit eendimensionaal, dus komt er mij van alles voor de geest: Raveel, Claus, De Keersmaeker, Daan of dEUS en meer, zoals het verkavelde land en de rode bakstenen. Het is serieus: Vlaanderen. Men moppert er, men geniet er, men houdt er de deur wijd open, maar knalt hem vaak ook dicht in je gezicht. In mijn werkkamer heb ik een tekening van Zak op de muur geprikt. Gaaf. In deze tekening zit alles: de zelfspot, het relativeringsvermogen, het wantrouwen dat de Vlaming koestert jegens autoriteit. Maar ook de manier waarop men ‘dealt’ met moeilijkheden.

Marina Van Laer

Gestilde huiskamer

‘Vlaams’ roept bij mij het beeld van een gestilde huiskamer op, waarin het licht gefilterd binnenvalt en alles in een stofferige gouden gloed laat baden. Die huiskamers zijn nagenoeg verdwenen. Ramen werden groter, gordijnen lichter, muren witter … en stofzuigers hebben ook voor minder stof gezorgd. Men vindt dat licht nu nog enkel in musea. Dan blijkt het toch iets typisch Vlaams te zijn. Het verschijnt eerst in de schilderijen van de gebroeders Van Eyck. Die gouden gloed zonder schittering … stijve mensen, stijve meubels. Bekijk het portret van de Arnolfini van Jan Van Eyck. Van dat soort huiskamers werd iedereen Vlaming.

Mark Elchardus

Vlaanderen Feest op 11 juli

Wat is ‘Vlaanderen Feest’ een prachtig initiatief om lokale organisatiepartners te stimuleren om rond 11 juli feesten te organiseren, deels gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap. Zo straalt Vlaanderen feest uit, maar ook blijdschap en positiviteit. Ook in een klein dorp als As in Limburg wordt op 10 juli ‘FantAStival’ georganiseerd. Een oud kerkje wordt dan omgetoverd tot een poëzie-, kleinkunst- en vintagetempel, waar zowel kinderen als volwassenen kunnen genieten van een optreden van The Isbells, verhaaltjes in de kerktoren en een handmade-markt. Een evenement dat het echte dorpsgevoel vergroot, banden smeedt en mensen doet glimlachen.

Merel Cremers

Johannes Calvijn

Ik vind deze figuur van groot belang voor de Belgische geschiedenis, die zo onduidelijk of moeizaam tot uitdrukking komt. Wie het verleden van deze figurant leest, ziet de gelijkenissen met de in Nederland beroemde Erasmus, en de Duitser Maarten Luther, grondleggers van een vrijdenkend volk.

Michel Zaalblok

Soiled, Reg Carremans

In Soiled verken ik de link tussen identiteit en territorium, door Vlaams zand uit te strooien over de Brusselse Grote Markt, hoofdstad van veel dingen. De acties, geïnspireerd door enkele ontsnappingsfilms, kunnen geïnterpreteerd worden als (re)kolonisatie, maar ook als het afschudden van de 'Vlaamse klei' (of zand, grond, klei, bodem, …). Beide tegenovergestelde houdingen vinden een gemeenschappelijke grond in nostalgie. De ene naar een imaginaire monocultuur, de andere in een escapistische reflex naar een alternatieve fictieve wereld. Ik wilde met deze performances uiting geven aan een Vlaamse identiteit die, zoals alle identiteiten, niet absoluut is en constant onderhandeld wordt.

Reg Carremans

Breughel, bier en bloed

Kunstwerken van Breughel en Rubens zijn naar mijn gevoel typisch voor Vlaanderen. Rubens met zijn ronde vrouwen.Cultuurproduct: uiteraard de Belgische bieren. Cultureel evenement: de Bloedprocessie in Brugge.

Rita Mertens

Bart De Wever

Ik vind de act van Bart De Wever geweldig.

Zijn performance innoverend.

Het cynisme hartveroverend.

Als hij nog leert tekenen, een waardig orgelpunt op het oeuvre van Hugo Claus.

Roy Remmen

Krasj 1.0

Cultureel evenement van het jaar is Krasj 1.0. Natuurlijk ben ik bevooroordeeld: als geboren (en zelfs voor een stuk getogen) Ninovieter was ik keitrots dat dit tentoonstellingsparcours in Ninove plaats vond. Het bewees dat deze stad meer in zijn mars heeft dan woekerend fascisme en overstromende oeverbeddingen. Het bewees dat Ninove het ontdekken waard is: je kan er wel degelijk bijna verdwalen, zelfs in een kleine stad. Maar dan doelbewust verdwalen: op zoek naar kunstwerken op het parcours, zorgvuldig uitgekozen door curator Koen De Decker.

Lang leve Krasj!

Sebastiaan Jongbloet

‘Op de kade’, uit Blues Kaai / Blue Sky, Jeroen Le Compte

Op de kade

‘k Was van haar en een zeiljacht

En de zee aan het dromen

En terwijl ze naast mij lag

Is de zomer gekomen

Tevergeefs zocht ik haar

‘s ochtends was ze gevlogen

Wit zeil op azuur

Wit dat pijn doet aan de ogen

En als lucas mij vraagt

Wat ik doe op de kade

Dan antwoord ik traag

‘ik sla de zeilschepen gade’

Servaas Le Compte

Kijk en oordeel zelf

http://vlndrn.tumblr.com

Stefanie Van Rompaey

Diep in mijn hart, Tutti Fratelli

Toneelgezelschap Tutti Fratelli stond in maart met het liefdesverhaal Diep in mijn hart in de Antwerpse Bourla. Het stuk – geschreven door Erik Vlaminck – ademde Vlaanderen. Een oude forain (of foorkramer) vertelt vanuit zijn ziekenhuisbed over de tragische neergang van zijn rappe rups. De acteurs ademen Vlaanderen. Vlaanderen in al zijn diversiteit: met of zonder haar, met of zonder ritme, allemaal met evenveel liefde. Maar bovenal ademde het publiek Vlaanderen. De vaste abonnees van het Toneelhuis werden vergezeld door schoolgaande jeugd en kansarmen die hun vrienden van Tutti Fratelli kwamen aanmoedigen. Een divers Vlaanderen applaudisseerde uitbundig én eensgezind.

Stephanie Willems

Flämisches Denkmal, Ante Timmermans

Zeer mooi, zeer to the point en zeer weinig woorden

Tom Rummens

Transformatie-huis in Vreeswijk

Het beste kunstwerk voor Vlaanderen staat in Vreeswijk

Huisje aan de dijk Magnificat

Transformatie van zuinigheid naar gierigheid en huilende dames

gevallen vrouwe in Damme nog wel

Tijls geboorteplaats, daar wordt ze opgeknapt

Toch noordwaarts gekeerd

Naar de snelheid weg van het publieke werk

De catharsis maar en de vergetelheid

Oude symbolen zijn hier niet geliefd

Maar nu wel een bedevaart, terug de andere richting op

De geschiedenis in, naar Cnut en zijn Noormannen

Ook de Flandiërs zijn in optocht naar het noorden

Weg van die akelige plaats waar dik dun is

Misschien dat niet Lourdes, maar Vreeswijk verlichting brengt

Werkgroep Fortwachterswoning Vreeswijk

(Dolf Schifferstein, Veroon van den Heuvel)

Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen, Union Suspecte

Op 29 oktober 2005 ging de theatervoorstelling Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen in première in de KVS. Een politiecordon vormde een haag rond de ingang. Tegenstanders van het toneelstuk hadden postgevat aan de ingang. Brandende kaars in de hand en christelijke liederen zingend. Ze namen aanstoot aan de affiche: een Maria met Arabische trekken en ontblote borst. Voor mij was dat een memorabel moment en gaf het een heel goed beeld van het Vlaanderen van toen, maar ook van nu.

De makers van dit stuk waren moedig. Voor mij begon het theaterstuk op die stoep voor de KVS. De gebroeders Ben Chikha hadden het zelf niet beter kunnen bedenken. Realiteit ingehaald door theater. Angst aan de voordeur, hoop op het podium.

De onderliggende boodschap van de christelijke fundi’s was voor mij een arrogante boodschap: ‘Chokri en Zouzou Ben Chikha, jullie, allochtonen, hebben niet het recht om aan onze symbolen zoals de maagd Maria te raken.’ Door toch te raken aan het beeld van Maria hadden ze een gevoelige snaar geraakt. Het confronteerde ons met fundamentele vragen. Wat betekent het om Belg of nieuwe Belg te zijn, in een veelkleurige samenleving? Wanneer we vragen stellen over immigratie en de immigrant, dan is het onvermijdelijk dat je ook uitkomt bij vragen over wie we zijn en wat we willen zijn. Wie welke symbolen mag claimen. Sinds 11 september doet men alsof de islam een exclusiviteitscontract heeft met het fundamentalisme. Het straatprotest die bewuste avond liet de stem van het christelijk fundamentalisme luid weerklinken en gaf ze ook een gezicht. Met angst voor het moderne als gemeenschappelijke deler van het fundamentalisme. Angst essen Seele auf.

Door het protest werden niet alleen schijnbreuklijnen zichtbaar, de allochtonen tegenover de autochtonen. Dit protest legde ook reële, onderliggende breuklijnen bloot, namelijk progressief tegenover conservatief en sociaaleconomische breuklijnen. Twee vliegen in een klap.

Kunst betekent vrijheid van de geest om te gaan waar hij wil en om gevaarlijke verlangens te uiten. De creatieve verbeelding is op een vruchtbare manier agressief, ze ondermijnt gezag, ze kan onbeheersbaar lijken, ze is erotisch en wrikt los wat vast is gaan zitten. En daar is Onze lieve Vrouw van Vlaanderen met glans in geslaagd.

Yamila Idrissi

Cloaca, Wim Delvoye

De kakmachine, zo werd Delvoyes Cloaca in de culturele wandelgangen neerbuigend genoemd. Y2K was reeds vergeten, de U was nog welkom in het Museum voor Hedendaagse Kunst te Antwerpen. Een machine die stront produceert. De alledaagsheid van het spijsverteringsproces wordt op wetenschappelijke wijze voor de ogen van de bezoekers geabstraheerd tot een geheel van chemische reacties in distilleerkolven. De mercantiele geest brengt het eindproduct (alleen door Manzoni ooit duurder verkocht) in flesjes aan de man. Kunstenaar en concept, uitvoerders en eindproduct in synergie. De kracht van ‘thinking out of the box’. Het ironische sausje nemen we er graag bij.

Yves Joris