Zonder Klank: ‘Berlin Got Blurry’

Dankzij Berlijns bruisende underground zijn weinig plaatsen zo hip als de Duitse hoofdstad. Toch voelt Brooklyn-resident Andrew Savage van Parquet Courts er aanvankelijk weinig voor. Dolend door de onderbuik van de stad brengt hij in ‘Berlin Got Blurry’ zijn eigen leven in kaart. ‘Guess you’ve got a history but it’s not worth a mention tonight.’

In de reeks 'Zonder Klank' zetten we het volume op 0 en onze leesvaardigheid op 11

Niets poëtischer of louterends dan bij valavond in je eentje verdwalen in een onbekende hippe stad. De lichte paniek die zich eerst van je meester maakt, smoor je met een biertje uit de nachtwinkel en een bekende track uit je favoriete Spotify-lijst. Iets rustigs, zoals Pavements ‘Strings of Nashville’ of ‘Hospital’ van The Modern Lovers, want je wil ook nog wat nachtelijk geluid opvangen. Je hoorde dat de stad daar bekend om staat.

Enkele slokken en een paar straten verder maakt je opluchting stilaan plaats voor nostalgie. Zijn het die slokken bier die je zo week maken of zijn het Stephen Malkmus breekbaarheid en Jonathan Richmans verslagenheid die plots zo hard inhakken? Je herpakt jezelf, neemt nog een slok. ‘Well, now, these streets we all know, they help us cry when we’re alone late at night.’ Voor je ‘t weet zit je snikkend in een bedenkelijke kebabzaak, kauwend op een bedenkelijk stuk ‘vlees’.

Vervang die Spotify-playlist door een cassette-mixtape en je hebt de voorgeschiedenis van Parquet Courts’ ‘Berlin Got Blurry’. Althans, daar lijkt het toch op.

Legal Aliens

Zoals de naam van Parquet Courts’ frontman doet vermoeden, is Andrew Savage meer een premoderne wildebras dan een emotionele modern lover. Dat hoor je niet alleen aan hoe Parquet Courts’ slacker-achtige punkmuziek (denk Buzzcocks) evolueerde naar catchy indierock (denk The Modern Lovers) met een speelse garage-sound die zowel nonchalant als doeltreffend klinkt, maar ook aan hun teksten die steeds maatschappijkritischer en scherper werden. Zo bevolkten eerst fietsende wietkoeriers hun nummers, nu voeren systeemcritici het hoge woord. In Content Nausea (2014) kloeg het zo de leegte van onze informatieverslaving aan, terwijl het in Human Performance (2016) plots erg persoonlijk en eenzaam wordt.

In ‘Berlin Got Blurry’ vloeien content nausea en eenzaamheid samen in de tranen van een ronddwalende eenzaat - vertolkt door Savage en een desolate, western-achtige gitaarlick - die zich out of place voelt in een stad die zoveel creatieve outcasts net vertrouwd noemen. Noem het de introspectieve en scherpere tegenhanger van Stings ‘Englishman in New York’ (1987) want terwijl deze goedgemanierde Brit in Manhattan flaneert en over de Engelse gebruiken reflecteert, verruilt het slackertuig van Parquet Courts het hippe New York voor Berlijn om daar zichzelf, de stad en hun sameness onder de loep te nemen. One place at a time.

Kebabzaak

Deze verkenningstocht begint in één van de talrijke Berlijnse kebabzaken (‘Donair wrappers unwrapped and extinguished’). De overlevering wil dat het rijkelijk met vlees, saus en salade gevulde broodje in 1972 het daglicht zag in Berlijn, dankzij arbeidsmigrant Kadir Nurman. ‘Een succesvol product van een mislukt verstandshuwelijk’, noemde iemand het broodje onlangs in een opiniestuk. Of Andrew Savage tijdens zijn Berlin-tripje met de multiculturele samenleving in de maag zat, is onduidelijk. Wel is glashelder dat iets anders hem hier zuur opbreekt.

Na het temmen van zijn vleselijke lusten, steekt hij een sigaret op en wijzen zijn nicotinevingers hem een diepzinniger pad op. (‘Crotch of a rollie inside yellow fingers, nothing lasts but nearly everything lingers in life’) Wat hem juist zo filosofisch stemt, laat hij in het midden. Is het toch de multiculturele samenleving? Misschien ergert hij zich gewoon aan een koppeltje dat ergens vleesjus met elkaar uitwisselt of iemand die eindeloos tegen z’n telefoon staat te babbelen. Zijn moment van introspectie lijkt hij immers nogal vreemd te concluderen met ‘cellphone service is not that expensive’. Maar dan: ‘but that takes commitment and you just don’t have it.’ Verwarring alom. Heeft hij het nu over een relatie of over een telefonie-abonnement?

Nog een bijwerking van onze samenleving 2.0: de onmogelijkheid tot vluchten.

Niet veel later wordt duidelijk dat het over beide gaat, want het is zijn gebrek aan engagement dat hem parten speelt (‘Feels so effortless to be a stranger’). Dat is misschien wel een bijwerking van een mislukt verstandshuwelijk tussen mens en technologie. Want hoe hip Andrew Savage ook mag zijn, voor hem geen smartphone of sociale media. Kost hem dat dan geen vriendschappen en relaties? Nog een bijwerking van onze samenleving 2.0: de onmogelijkheid tot vluchten. ‘You can’t crop yourself out of the picture’, vertelt Savage in ware Instagramtaal. ‘Out-of-focus but still framed inside.’ Het liefst van al lijkt hij zich in een kader van isolement te willen inlijsten. Gelukkig zijn er kordate Duitsers die hem daarvoor behoeden.

Pub

Onderweg naar een plek om zich voor zijn schaamte te verschuilen, neemt hij even een moment van bezinning. ‘Loudmouthed living got you some attention’, stelt hij vast. Over wie of wat heeft hij het nu: zichzelf of Berlijn? Het beeld van een dronken voorbijganger of verlopen Andrew Savage met een dreigende wijsvinger dringt zich op. ‘And second chances given without doubt.’ Watch out, mister! Duitslands oorlogsverleden is een topic dat je nu niet wil aansnijden. ‘Guess you’ve got a history but it’s not worth a mention tonight.’ Diplomatisch en dubbelzinnig minimaliseert hij zijn gebazel. Maar over welke geschiedenis heeft hij het nu: de Duitse of de zijne?

Zijn persoonlijke Derde Wereldoorlog wegwimpelend, gaat Savage ondergronds om zijn wonden te ontsmetten met alcohol en small talk (‘Kind ears captive to the beers you’ve purchased’). Zijn publiek hoort z’n verhaaltjes aan met gemaakte vriendelijkheid, maar zelfs al kocht hij hun geduld af met enkele schuimende kuipen (‘sipping through your seeds of plaster confession’), zelfs dan nog valt niemand voor zijn nice-guy bullshit. Kan hij alleen nog maar mooie verhaaltjes vertellen? Zelfs de kroegtijger in hem doorziet met bloeddoorlopen ogen zijn praatjes (‘telling pretty stories’) en grote beloftes (‘you’ve learned your lessons’). Hij walgt van zijn default setting.

Berlijn wordt weer wazig terwijl z’n ogen vollopen.

Bratwurst-barak

Gelukkig stemt de drank en het gezelschap hem milder nu hij de stad en zijn gebruiken wat beter begint te begrijpen. Na verloop van tijd ontdekt hij immers dat die kordate houding deel uitmaakt van de Duitse openhartigheid (‘Funny how it charms you, that Teutonic frankness’). Hun manier van zonder omwegen communiceren apprecieert hij wel want dat voelt goed en ook een tikkeltje wild (‘It alarms you 'cause it tastes so familiar and wild’). Misschien schuilt in die communication breakdown wel het echte probleem_._ Was hij vergeten hoe je een eerlijk en betrokken gesprek voert?

Wanneer hij later zijn avond afsluit met een typische Duitse bratwurst (‘French fries, ketchup, hot-dog are the main ingredients’) heeft hij duidelijk aan zelfvertrouwen gewonnen (‘Swears in flawless English it's the best in town’) en herziet hij zijn houding tegenover Berlijn. Hij denkt terug aan hoe hij zich eerst voelde (‘Feeling foreign is such a lonely habit’) en merkt nu dat ‘strangeness is relieving when you’re pointed out.’ Misschien heeft hij in de stad wel zijn gelijke gevonden (‘Funny how a sameness cannot be distinguished’) en heeft de Duitse gründig- en kordaatheid hem deugd gedaan.

Niets meer louterends dan in je eentje verdwalen in een stad en daar jezelf tegenkomen. Dat wisten Pavement en The Modern Lovers ook al. Met het aanstekelijke ‘Berlin Got Blurry’ ondergaat nu ook Parquet Courts in Berlijn deze rite de passage. ‘Emails, poems, slogans on example of three things I can’t unify’, zingt Savage nog ergens. Hij kan dat misschien niet, maar Berlijn met zijn wilde en creative underground wel. Makes a perfect match.

Johannes De Breuker schrijft freelance over film en muziek, en is kernredacteur van rekto:verso.