Phantom Radio: Underground LIVE!
Door op Mon Jan 23 2017 11:58:47 GMT+0000Op 9 februari, klokslag 19u, kaapt rekto:verso de ether om via piratenzender Phantom Radio de underground-discussie uit zijn laatste nummer live verder te zetten. Kun je vandaag nog onder de radar duiken? Valt er artistiek nog iets te rapen in het verborgene? Of zitten we vandaag allemaal op dezelfde golflengte? Voor antwoorden begeef je je richting Sint-Lucas in Gent en tune je in op FM 91.0. Je hoort dan waar precies en met welke geheime gasten rekto:verso in zee is gegaan. Radiopiraten Ine Meganck en Valentijn Goethals zullen alvast mee de golven induiken.
Terwijl Spotify-playlists op sociale media worden gedeeld, de podcast stilaan tot volle wasdom komt en de analoge FM-band in onbruik raakt, kan je je afvragen: bestaan er nog radiopiraten? Ja, zo blijkt, al hebben ze nog weinig gemeen met de zendpiraten uit films als Pump Up The Volume (1990) en The Boat That Rocked (2009). In plaats van losgeslagen outcasts die verplicht in de marge opereren, zijn het creatievelingen die van het verbod een gebod maken. Want illegaal is het nog steeds, zeker in Nederland, waar de Gentse grafisch ontwerpers Ine Meganck en Valentijn Goethals hun carrière als etherpiratenkunstenaar begonnen. Redacteur Johannes De Breuker polste naar hun inspiraties en beweegredenen:
Prille piraterij
Meganck: In 2011 studeerden Valentijn en ik aan de werkplaats typografie in Arnhem. De school is ondergebracht in een bijzonder mooi gebouw dat ooit dienst deed als een radiodistributiecentrale en dat zette ons aan het denken. Wat als studenten grafisch ontwerp radio zouden gaan maken?
Goethals: Als je twee jaar lang met twintig internationale studenten samen in een kleine ruimte vertoeft, ga je automatisch die ruimte grondig verkennen en het potentieel ervan onderzoeken. Al snel merkten we dat elke millimeter van dat gebouw een functie had, op één plek na.
Meganck: Toen we in de keuken zaten, merkte ik een luikje op dat niemand eerder had gezien. Toen we via een ladder binnenkeken, werd meteen duidelijk dat dit de ideale ruimte was om ons radioplan tot uitvoering te brengen.
Goethals: Het feit dat die ruimte bestond, maar dat je ze vergat of niet opmerkte, sprak ons aan. Tijdens een vakantie hebben we de ruimte helemaal omgebouwd. Eerst maakten we een soort sas waardoor de verbinding met de rest van de school werd verbroken en je echt in iets nieuws stapte.
Een illegale praktijk
Goethals: Nederland heeft een archief met alle zendantennes en telkens als er een nieuwe bijkomt, moet je die aangeven. Doe je dat niet, dan krijg je een brief met een waarschuwing. Zolang je die brief niet hebt ontvangen, kan je ook geen boete krijgen. Voor ons was het dus zaak om niet gevonden en gearchiveerd te worden. Zo konden we de zware boetes ontlopen.
Meganck: Piratenradio kent een hele geschiedenis in Nederland. Nog steeds houden mensen van Agentschap Telecom zich bezig met het neerhalen van illegale radiostations. Omdat de school daarvoor terugschrok, hebben we dat onderzocht en ontdekten we dat het Agentschap Telecom 39 minuten van onze antenne verwijderd was. Daarom mochten onze radioshows maar 39 minuten duren.
Goethals: Als het agentschap naar ons zou gaan zoeken bij het oppikken van het signaal aan het begin van de uitzending was het alweer weg als ze bij ons aankwamen. Daarom beperkten we ons ook tot één uitzending per dag. Die beperkingen waren wel leuk, maar na een tijd hadden we ook wel iets van “Kom, zo'n stoute dingen doen we nu ook weer niet!”. Zo evolueerde Phantom Radio stilaan van een station dat de geschiedenis van de verschillende gitaarpedalen liet horen tot een artistiek project. Daarom zijn we na verloop van tijd ook op locatie gaan uitzenden.
Magische momenten
Meganck: Bij ons afstuderen kregen we een tentoonstelling in De Ateliers in Amsterdam. We besloten dat we graag de Phantom Radio wilden opnemen. Een eerste probleem daarbij was dat we de studio uit onze school niet konden meenemen en daarom maakten we een draagbare cabine, gebaseerd op een liftkoker. Een tweede probleem was dat we moeilijk konden vertellen dat we aan het uitzenden waren, als uitloper van dat illegale kantje, maar ook omdat er schoonheid schuilt in dat niet-weten.
**Goethals: **Als iemand ons toevallig ontvangt, ontstaat er een magisch moment, een soort natuurlijke verbinding. In België kennen we het niet, maar in Nederland heb je in vele dorpen nog een testalarm dat elke eerste maandag van de maand afgaat. Vaak is dat gekoppeld aan een radiofrequentie waar mensen dan voor info terecht kunnen, maar dat is niet het geval in Nederland. Ergens in een Nederlands dorpje hebben we dan maar zelf een bord gehangen met onze radiofrequentie erop, en als dan de sirene gaat en je naar die frequentie zoekt, hoor je Phantom Radio. De groendienst van dat dorp kuist nog regelmatig dat bord, niet beseffend dat het geen officieel bord is.